Ieder jaar wordt de ramp die het Ginneken vrijdag 13 oktober 1944 trof met nieuwe feiten aangevuld.



1. In de Duivelsbruglaan, direct na de brug rechts, stond het landelijk bekende kuuroord Bad Wörishofen. Eerder was het een van de grote hotels in Ginneken onder de naam Hotel Duivelsbrug.
HERSCHREVEN- Onze waarnemingsvermogens staan nog steeds op scherp als het gaat om de bevrijding van het Ginneken van de Tweede Wereldoorlog. Dat gebeurde op 29 oktober 1944. Deze maand is dat tweeënzestig jaar geleden Geregeld duiken er nieuwe feiten op die ons in staat stellen onze artikelen over de oorlog op historische gronden bij te stellen. Zo ook het artikel over het bombardement van het vroeger bekende kuuroord ‘Bad Wörishofen’ aan de Duivelsbrug.

Op vrijdag 13 oktober 1944 werd Bad Wörishofen bij vergissing door geallieerde vliegtuigen gebombardeerd. Dat was twee weken voor de bevrijding en het moment dat Poolse militairen Ginneken binnentrokken. De Duitse bezetters waren even van te voren gevlucht. De Ginnekense bevolking was uitzinnig van blijdschap. Ieder jaar opnieuw schenken we op onze website ruim aandacht aan de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van het Ginneken. Annex-50 heeft daar in 1994 ook een boek over geschreven onder de titel: “Vijftig jaren na de oorlog ’40 - ’45, wat het Ginneken meemaakte” > hier < voor de gegevens als u het boek zou willen aanschaffen.

Vrijdagmorgen om elf uur werd het Ginneken door een ramp getroffen…

Op 13 oktober 1944 werd Ginneken getroffen door het bombardement van het bekende kuuroord ‘Bad Ginneken’, door de ouderen onder ons nog steeds 'Bad Wörishofen' genoemd. Het stond aan de Duivelsbruglaan, net over de Duivelsbrug aan de rechter kant. Bij het bombardement waren 27 doden te betreuren. Het was de grootste ramp die Ginneken tijdens de Tweede Wereldoorlog is overkomen. De schade die vrijdag om elf uur in de morgen in enkele minuten werd aangericht, was groot. Naast de vernietiging van Bad Wörishofen werd op hetzelfde moment ook de N.H. kerk in de Duivelsbruglaan door een bom getroffen. De kerk was nog maar net hersteld van de schade die zij had opgelopen bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in mei 1940. Ook in de Duivelsbrug zat een groot gat door de inslag van een bom of raket.

Hebben rode kruis vlaggen de geallieerden op het verkeerde been gezet..?

Er zijn weer wat vraagtekens opgelost rond het bombardement van Bad Wörishofen. Niet in villa Mariëndal aan de overkant van de laan (waar nu het huis van de dominee staat) was een Duits hoofdkwartier gevestigd, maar in de villa van Eras naast Bad Wörishofen, waar later ook de paters waren gehuisvest. De geallieerden kozen dus het verkeerde doel. Het verhaal gaat dat dit een fout zou zijn geweest van verzetsmensen die bij een verkenningsvlucht het verkeerde doel zouden hebben aangegeven door er te posteren in een lichte regenjas? Dit verhaal verspreidde zich in ieder geval na het bombardement door het Ginneken. Recent bleek dat één groot misverstand te zijn, waar we u in een van onze komende afleveringen over zullen vertellen.

Toevallig kwamen we in contact met mevrouw Riet van Bavel en kregen gegevens uit de eerste hand. Waren de Duitsers van tevoren op de hoogte van het komende bombardement?, vraagt men zich nog steeds af. Werd door het aanbrengen van rode kruis vlaggen het Ginnekense badhotel als doel gemarkeerd en konden de Duitsers daardoor zelf de dans ontspringen? De gegevens wezen sterk in de richting van een 'Ginneken Spiel', maar dat en de nog steeds levende vragen kunnen nu worden beantwoord. Riet van Bavel (de geïnterviewde wilde niet dat haar echte naam werd gepubliceerd) was één van de werkneemsters van Bad Wörishofen die het bombardement heeft overleefd. Onze verslaggever Jan Schellekens sprak kort geleden met haar en haalde oude herinneringen op.

In villa Eras naast Bad Wörishofen huisde de Duitse generale staf…

Riet van Bavel is in 1920 te Raamsdonksveer geboren en was de jongste uit een gezin van elf kinderen. In haar relaas speelde een Duitse generaal de hoofdrol. Vooral de onverklaarbare blijdschap die de generaal onmiddellijk na het bombardement van Bad Wörishofen in het bijzijn van Riet uitte, zet grote vraagtekens bij de gang van zaken. “Das ist gut gelungen”, zou de generaal triomfantelijk hebben uitgeroepen, wijzend naar de rokende puinhopen. Ieder jaar weer rond 13 oktober heeft Riet het niet meer en gaan haar gedachten terug naar de ramp en de onverklaarbare gebeurtenissen. “Het Rode Kruis heeft ons de nek gebroken”, vertelden diverse overlevenden na het dramatische bombardement. Het rode kruis op een wit laken zou door de Duitsers vlak voor de rampdag op het dak van het kuuroord zijn aangebracht.

Na een korte tewerkstelling in het Ignatiusziekenhuis kreeg Riet op 18 februari 1913 een baan als kamermeisje in Bad Wörishofen. Tussen 9 oktober en 3 december 1943 had ze haar domicilie op de Baronielaan en niet in Bad Wörishofen, waar de rest van het personeel onderdak vond. De reden daarvoor was dat zij dan met haar 'aanstaande' Koos, de vaste timmerman van Bad Wörishofen, onder één dak woonde. Dat was volgens de toen gangbare normen onaanvaardbaar. Tot de komst van het Duitse hoofdkwartier in villa Eras naast Bad Wörishofen gingen de zaken zo hun gangetje in het landelijk bekende Ginnekense kuuroord. Dagelijks verbleven Duitse militairen van de staf in Bad Wörishofen, wanneer de dienst dat toeliet, Men wipte Bad Wörishofen binnen om een partij biljart te spelen in de hal of een kop koffie te drinken in de keuken.

Kurt had het drama op de Vloeiwijde afgedaan met 'Krieg ist Krieg'...

De Duitse militairen lieten zich niet onbetuigd en stonden regelmatig iets van hun ruime voeding af. In de garage van Bad Wörishofen stonden ook de Duitse keukenwagens en de dienstwagen van de generaal gestald. Het optreden van de Duitse militairen beoordeelde Riet van Bavel als hoffelijk en correct. Niet alleen zij, maar ook haar collega-kamermeisjes verstonden geen Duits. Met uitzondering van Rosa Kaumo, een Limburgse die vloeiend Duits sprak. Via haar vernamen ze een en ander over het reilen en zeilen in de Duitse villa. Rosa vertelde over een zekere Kurt die op een keer zeer geëmotioneerd was geweest als gevolg van zijn inzet in Rijsbergen (waarschijnlijk de Vloeiweide) waar ook kinderen gedood waren. Kurt had dat alles toen afgedaan met de kreet 'Krieg ist Krieg'.

Op de dag voor het bombardement zou juffrouw Driesen, hoofd van de linnenkamer van het kuuroord, van de Duitsers opdracht hebben gekregen om enkele lakens gereed te houden. De andere dag werden de lakens door Duitsers met stenen verzwaard op het platte dak van het gebouw aangebracht. In ieder geval, zo ging het verhaal. Nu weten we dat dit gebeurde door geneesheer-directeur De Wilde van het kuuroord. Margriet de Wilde, een dochter van de geneesheer-directeur, heeft dat recent verteld. Direct na het aanbrengen van de rode kruisen hadden er lichtkogels boven het gebouw gehangen en hadden er vliegtuigen rondgecirkeld. Enkele Duitse militairen hadden ook schuilloopgraven in de tuin achter het kuuroord gegraven. Rosa had aan haar collega’s verteld dat ze daarin zouden kunnen schuilen 'voor het geval er iets zou gebeuren'.

Hadden inlichtingenofficieren een luguber 'Ginneken Spiel' opgevoerd..?

Over het markeren van een gebouw door mannen in lichte regenjassen was Riet van Bavel niets bekend. Behalve dan dat zij jonkvrouwe Feith (een gast) in de serre had horen roepen: 'Wat moet die man nou met die witte jas, die daar alsmaar heen en weer loopt?' Bij het begin van de aanval bevond Riet zich in de keuken vanwaar ze kon vaststellen dat de rechtervleugel van het kuuroord in brand stond en de Duitse voertuigen vernietigd waren. Riet wist ongedeerd het weiland aan de overkant van de Duivelsbruglaan te bereiken en ontmoette daar de Duitse Generaal. Nadat hij eerst een voorbijrijdende wielrijdster van haar bontjas had ontdaan om die over een zwaargewonde te spreiden die in de berm lag, slaakte hij zijn vreugdekreet ‘das ist gut gelungen’, stapte toen in een legervoertuig en reed weg.

Dat de Duitse generaal in een opperbeste stemming verkeerde is te begrijpen. De naast Wörishofen gelegen villa, het Duitse hoofdkwartier, bleef gespaard. Het duurde even voordat het Ginneken in de gaten kreeg wat voor verschrikkelijke ramp zich had afgespeeld. Behalve dat er zevenentwintig doden tijdens het bombardement vielen, waren er ook veel gewonden. Kuuroord Bad Wörishofen was met de grond gelijk gemaakt. Het is na de oorlog nooit meer opgebouwd. Op dezelfde plek zijn pas veel later twee villa’s gebouw. Niets ter plaatse herinnert meer aan de grote ramp. Maar het verhaal en de daarbij horende beelden zijn niet meer uit te wissen bij de Ginnekenaren die de ramp hebben meegemaakt. Aan het historische relaas wordt door ons nog ieder jaar gesleuteld.

2. De foto uit 1944 werd direct na het bombardement op Bad Wörishofen gemaakt. Het bekende kuuroord werd door het bombardement van de geallieerden volledig verwoest. Daarbij vielen 27 doden.
3. Naast Bad Wörishofen stond de ‘villa van Eras’. Daar was een Duitse generale staf gehuisvest. Niet de villa werd gebombardeerd, maar het naastgelegen kuuroord.
4. Op een plaket in de kerk aan de Duivelsbruglaan staan de bombardementen genoemd. Bij het in 1940 uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en bij het bombardement in 1944.
5. Tijdens het bombardement van Bad Wörishofen op vrijdag 13 oktober 1944 werd ook de brug in de Duivelsbruglaan zwaar beschadigd. Er werd een noodbrug geslagen om het verkeer doorgang te verlenen.