In 1755 bestond de Kalishoek al en was toen een verzamelplaats voor zigeuners en vagebonden.
Het moment van het ontstaan van de Kalishoek in het Ginneken is niet precies vast te stellen. In ieder geval bestond hij al in 1755. Adriaen van Ham verkocht er toen een deel van zijn huis, gelegen aan de noordzijde van het straatje, op de hoek van de Ginnekense Steenweg (Ginnekenweg). Het pand stond dus op de plaats waar later woninginrichting C. de Kort werd gevestigd. De naam Kalishoek komt (met een aantall varianten) in diverse plaatsen in Nederland en België voor, o.a. in Zevenbergen en Oudenbosch. De Meestraat in Brugge heette vroeger Calisstraete.
Dat brengt ons direct op de vraag, waar de naam Kalishoek vandaan komt. Verondersteld wordt dat de naam is afgeleid van het Zigeunerwoord “kalo”, dat zwart, zigeuner betekent. Oorspronkelijk is een Kalishoek dus een oord, waar lieden van laag allooi, vagebonden zich hebben gevestigd. Daar gaat ook een oud spreekwoord over dat zegt: “Wanneer de Kaelis werdt een Heer, Sijn grootheijt kendt geen kleynen meer”. Een latere, meer bij onze tijd horende versie zegt: “Als niet komt tot iet, kent iet zich zelve niet”. Het is dat Adriaen Van Ham uit de Kalishoek in 1755 (geregistreerd) een deel van zijn huis heeft verkocht en ons daarmee een aanknopingspunt heeft gegeven, want ver daarna ontbreken vrijwel alle gegevens over dit stukje Ginneken.
Garage Staal van grote invloed voor de verdere ontwikkelingen…
Eind vorige eeuw, zeg maar begin 1900, kan de draad weer worden opgepakt. Aan de noordkant stonden toen drie huizen De zuidkant van het toen smalle straatje werd grotendeels bepaald door een reeks van kleine armoedige huisjes. Het straatje was zo smal dat het, behalve voor fietsers, voor al het verkeer verboden was (zie foto). De automobiel was in opkomst en in 1927 vatte de heer A. Staal het plan op om achter de kleine huisjes in de Kalishoek een garage te bouwen. Daar kwam toen een gebouw ter beschikking dat was bewoond door de Zusters Karmelietessen. Ginneken werd in 1942 door Breda geannexeerd en de gemeenteraad van Breda stelde op 12 maart 1958 nieuwe rooilijnen voor de voorgevels van de Kalishoek vast. Reden waarom de kleine en niet meer in de tijd passende huisjes moesten worden afgebroken. Dat gaf de inmiddels aangetreden Ad Staal jr. de gelegenheid om zijn garage flink uit te breiden tot de nieuwe rooilijn in de Kalishoek.
In het jaar 1982 werd de garage verkocht aan Herman Vriens, die er een Ginnekens filiaal van zijn bedrijf “Vriens Autocenter” opende. Twaalf jaar later (1994) vertrok Vriens Autocenter er en verloor het pand, mede om de steeds strengere milieuregels, de garagefunctie.
De indeling van het gebouw als garage, voorkwam dat zich gegadigden aandienden om het op een andere wijze te benutten. Daarbij kwam, dat door de jaren heen de grond zodanig was vervuild dat een grote grondsanering nodig was. Er ontstond een zeven jaar durende strijd over de vraag wie dit zou moeten gaan betalen. Ondertussen werd het gebouw als school, bezigheden voor jongeren en opslag benut tot het uiteindelijk werd gekocht door BAM Wilma BV, die het pand in het jaar 2001 liet slopen. Er zullen aan de kant van de Kalishoek zeven woningen van twee verdiepingen met een schuin dak worden gebouwd. Aan de kant van de Ginnekenweg zijn op de begane grond één of twee winkels gepland met daarboven in twee bouwlagen acht appartementen.
De huidige bewoners wachten met ongeduld op de nieuwkomers…
De huidige bewoners van de Kalishoek (van de drie huizen die uit begin 1900 dateren) wachten om diverse redenen met ongeduld op het realiseren van de plannen. De Kalishoek zal voor het eerst in haar bestaan een “echte straat” worden met een behoorlijk aantal extra nieuwe bewoners. Verder is men de puinhopen van de laatste jaren meer dan beu. Het recent opgerichte straatcomité Kalishoek heeft al besloten om de nieuwe bewoners die in het jaar 2003 worden verwacht, op een feestelijke wijze welkom te heten.
Bij de foto’s (klik hieronder op ‘meer afbeeldingen’):
1. De Kalishoek gezien vanaf de Ginnekenweg. De foto is van vóór de Tweede Wereldoorlog. De huizen rechts zijn na de oorlog afgebroken. De ontstane ruimte werd door Ad Staal benut om zijn garage uit te breiden. Links op de hoek het pand van Woningstoffeerderij C. de Kort, waar later een winkel met een etalage is gemaakt. Rechts op de hoek was een depot van rijtuigenschilder Van Alphen en Zn gevestigd (foto collectie Stadsarchief).
2. In 1982 werd de garage door Herman Vriens gekocht en was tot 1994 het Ginnekens filiaal van ‘Vriens Autocenter’. Daarna werd het gebouw voor diverse doeleinden gebruikt. In 2001 werd de voormalige garage Staal gesloopt…
3. Sinds de afbraak van de huisjes aan de zuidkant van de Kalishoek staan er nog drie huizen uit begin 1900. De bewoners hebben recent een straatcomité opgericht. Het wachten is op de nieuwe bewoners. Er is al besloten dat deze op een feestelijk wijze zullen worden verwelkomd.
